Bài 1. Số thập phân

Bài 1 trong chương 6 môn Toán 6 - Chân trời sáng tạo giới thiệu về khái niệm số thập phân, một trong những kiến thức nền tảng quan trọng trong chương trình học. Hiểu rõ về số thập phân sẽ giúp học sinh dễ dàng tiếp cận các kiến thức toán học phức tạp hơn ở các lớp trên.

1. Khái niệm số thập phân

Số thập phân là số được viết dưới dạng hỗn hợp của một số nguyên và một phân số thập phân. Ví dụ: 3,5; -2,7; 0,123 là các số thập phân.

2. Cấu tạo của một số thập phân

Một số thập phân gồm hai phần chính:

Phần nguyên: Là các chữ số đứng trước dấu phẩy.
Phần thập phân: Là các chữ số đứng sau dấu phẩy.

Ví dụ: Trong số 3,5, phần nguyên là 3 và phần thập phân là 5.

3. Đọc và viết số thập phân

Đọc số thập phân: Đọc phần nguyên trước, sau đó đọc dấu phẩy, rồi đọc phần thập phân. Ví dụ: 3,5 đọc là “ba phẩy năm”.

Viết số thập phân: Viết phần nguyên, sau đó viết dấu phẩy, rồi viết phần thập phân. Ví dụ: “ba phẩy năm” viết là 3,5.

4. So sánh số thập phân

Để so sánh hai số thập phân, ta thực hiện các bước sau:

So sánh phần nguyên của hai số. Số nào có phần nguyên lớn hơn thì lớn hơn.
Nếu hai số có phần nguyên bằng nhau, ta so sánh phần thập phân. Số nào có phần thập phân lớn hơn thì lớn hơn.
Nếu hai số có cả phần nguyên và phần thập phân bằng nhau, thì hai số đó bằng nhau.

Ví dụ: 3,5 > 3,2 vì 5 > 2.

5. Làm tròn số thập phân

Làm tròn số thập phân là việc thay thế số thập phân bằng một số thập phân gần đúng có ít chữ số thập phân hơn. Có hai cách làm tròn phổ biến:

Làm tròn đến hàng nào đó: Ví dụ: Làm tròn 3,14159 đến hàng phần trăm.
Làm tròn theo quy tắc: Nếu chữ số đầu tiên bị bỏ đi lớn hơn hoặc bằng 5, ta cộng 1 vào chữ số liền trước. Nếu chữ số đầu tiên bị bỏ đi nhỏ hơn 5, ta giữ nguyên chữ số liền trước.

Ví dụ: Làm tròn 3,14159 đến hàng phần trăm ta được 3,14.