Bài 31. Cách tính xác suất của biến cố bằng tỉ số

Trong chương VIII của sách Toán 8 Kết nối tri thức, chúng ta bắt đầu khám phá một lĩnh vực thú vị và quan trọng của toán học: tính xác suất. Bài 31 tập trung vào việc tính xác suất của một biến cố bằng tỉ số, một phương pháp cơ bản nhưng vô cùng hữu ích trong nhiều tình huống thực tế.

1. Khái niệm về biến cố và không gian mẫu

Trước khi đi sâu vào cách tính xác suất, chúng ta cần hiểu rõ hai khái niệm quan trọng: biến cố và không gian mẫu.

• Biến cố: Là một sự kiện có thể xảy ra hoặc không xảy ra trong một thí nghiệm hoặc quan sát. Ví dụ: tung đồng xu được mặt ngửa, rút được lá át trong bộ bài.
• Không gian mẫu: Là tập hợp tất cả các kết quả có thể xảy ra của một thí nghiệm hoặc quan sát. Ví dụ: khi tung đồng xu, không gian mẫu là {ngửa, sấp}.

2. Công thức tính xác suất của biến cố

Xác suất của một biến cố A, ký hiệu là P(A), được tính bằng công thức:

P(A) = (Số kết quả thuận lợi cho A) / (Tổng số kết quả có thể xảy ra)

Trong đó:

• Số kết quả thuận lợi cho A là số lượng kết quả trong không gian mẫu mà khi xảy ra, biến cố A cũng xảy ra.
• Tổng số kết quả có thể xảy ra là số lượng phần tử trong không gian mẫu.

3. Ví dụ minh họa

Ví dụ 1: Tung một con xúc xắc 6 mặt. Tính xác suất để tung được mặt 5 chấm.

Giải:

• Biến cố A: Tung được mặt 5 chấm.
• Không gian mẫu: {1, 2, 3, 4, 5, 6}.
• Số kết quả thuận lợi cho A: 1 (chỉ có một mặt 5 chấm).
• Tổng số kết quả có thể xảy ra: 6.
• Vậy, P(A) = 1/6.

Ví dụ 2: Rút một lá bài từ bộ bài 52 lá. Tính xác suất để rút được lá át.

Giải:

• Biến cố A: Rút được lá át.
• Không gian mẫu: Bộ bài 52 lá.
• Số kết quả thuận lợi cho A: 4 (có 4 lá át trong bộ bài).
• Tổng số kết quả có thể xảy ra: 52.
• Vậy, P(A) = 4/52 = 1/13.

4. Bài tập luyện tập

Để củng cố kiến thức về cách tính xác suất, các em có thể tự giải các bài tập sau:

1. Một hộp có 10 quả bóng, trong đó có 3 quả bóng đỏ, 2 quả bóng xanh và 5 quả bóng trắng. Lấy ngẫu nhiên một quả bóng từ hộp. Tính xác suất để lấy được quả bóng đỏ.
2. Gieo một con xúc xắc 6 mặt hai lần. Tính xác suất để tổng số chấm xuất hiện trên hai lần gieo là 7.
3. Một lớp có 30 học sinh, trong đó có 15 học sinh nam và 15 học sinh nữ. Chọn ngẫu nhiên một học sinh từ lớp. Tính xác suất để chọn được học sinh nữ.

5. Lưu ý quan trọng

Khi tính xác suất, cần lưu ý:

• Xác suất của một biến cố luôn nằm trong khoảng từ 0 đến 1 (0 ≤ P(A) ≤ 1).
• Nếu P(A) = 0, biến cố A là biến cố không thể xảy ra.
• Nếu P(A) = 1, biến cố A là biến cố chắc chắn xảy ra.

Hy vọng với bài viết này, các em đã nắm vững cách tính xác suất của biến cố bằng tỉ số. Chúc các em học tập tốt và đạt kết quả cao trong môn Toán!