Bài tập cuối chương 5

Bài tập cuối chương 5 - SBT Toán 12 - Cánh diều: Tổng quan

Chương 5 trong sách bài tập Toán 12 Cánh diều tập trung vào việc nghiên cứu các yếu tố hình học trong không gian, cụ thể là phương trình mặt phẳng, đường thẳng và mặt cầu. Đây là một phần quan trọng trong chương trình Toán 12, giúp học sinh xây dựng nền tảng vững chắc cho các kiến thức nâng cao hơn và ứng dụng vào thực tế.

1. Phương trình mặt phẳng

Phương trình mặt phẳng là một phương trình bậc nhất theo ba biến x, y, z, có dạng Ax + By + Cz + D = 0. Để xác định một mặt phẳng, ta cần biết:

• Một điểm thuộc mặt phẳng và một vector pháp tuyến của mặt phẳng.
• Ba điểm không thẳng hàng thuộc mặt phẳng.

Các dạng phương trình mặt phẳng thường gặp:

• Phương trình tổng quát: Ax + By + Cz + D = 0
• Phương trình tham số: x = x0 + at, y = y0 + bt, z = z0 + ct

2. Đường thẳng trong không gian

Đường thẳng trong không gian có thể được biểu diễn bằng nhiều cách khác nhau:

• Phương trình tham số: x = x0 + at, y = y0 + bt, z = z0 + ct
• Phương trình chính tắc: (x - x0)/a = (y - y0)/b = (z - z0)/c

Để xác định một đường thẳng, ta cần biết:

• Một điểm thuộc đường thẳng và một vector chỉ phương của đường thẳng.
• Hai điểm thuộc đường thẳng.

3. Mặt cầu trong không gian

Mặt cầu trong không gian là tập hợp tất cả các điểm cách một điểm cố định (tâm) một khoảng không đổi (bán kính). Phương trình mặt cầu có dạng:

(x - a)^2 + (y - b)^2 + (z - c)^2 = R^2

Trong đó:

• (a, b, c) là tọa độ tâm của mặt cầu.
• R là bán kính của mặt cầu.

4. Quan hệ giữa đường thẳng và mặt phẳng

Có ba trường hợp xảy ra:

• Đường thẳng song song với mặt phẳng: Vector chỉ phương của đường thẳng vuông góc với vector pháp tuyến của mặt phẳng.
• Đường thẳng nằm trong mặt phẳng: Vector chỉ phương của đường thẳng vuông góc với vector pháp tuyến của mặt phẳng và một điểm thuộc đường thẳng thuộc mặt phẳng.
• Đường thẳng cắt mặt phẳng: Đường thẳng không song song và không nằm trong mặt phẳng.

5. Quan hệ giữa hai mặt phẳng

Có ba trường hợp xảy ra:

• Hai mặt phẳng song song: Vector pháp tuyến của hai mặt phẳng cùng phương.
• Hai mặt phẳng trùng nhau: Vector pháp tuyến của hai mặt phẳng cùng phương và một điểm thuộc mặt phẳng này thuộc mặt phẳng kia.
• Hai mặt phẳng cắt nhau: Vector pháp tuyến của hai mặt phẳng không cùng phương.

6. Bài tập minh họa

Bài 1: Lập phương trình mặt phẳng đi qua điểm A(1, 2, 3) và vuông góc với vector n = (1, -1, 2).

Giải: Phương trình mặt phẳng có dạng: 1(x - 1) - 1(y - 2) + 2(z - 3) = 0 => x - y + 2z - 3 = 0

Bài 2: Tìm giao điểm của đường thẳng d: x = 1 + t, y = 2 - t, z = 3 + 2t và mặt phẳng (P): x + y - z + 1 = 0.

Giải: Thay phương trình đường thẳng vào phương trình mặt phẳng, ta được: (1 + t) + (2 - t) - (3 + 2t) + 1 = 0 => -2t + 1 = 0 => t = 1/2. Thay t = 1/2 vào phương trình đường thẳng, ta được giao điểm I(3/2, 3/2, 4).

Kết luận

Việc nắm vững các kiến thức về phương trình mặt phẳng, đường thẳng và mặt cầu trong không gian là rất quan trọng để giải quyết các bài toán hình học không gian trong chương trình Toán 12. Hy vọng với những giải thích chi tiết và bài tập minh họa trên, bạn đã có thêm kiến thức và kỹ năng để tự tin giải các bài tập trong sách bài tập Toán 12 Cánh diều.