Dạng 2: Các bài toán giải bằng phương pháp giả thiết tạm - Toán nâng cao lớp 5

Dạng 2: Các bài toán giải bằng phương pháp giả thiết tạm - Toán nâng cao lớp 5

Phương pháp giả thiết tạm là một kỹ năng quan trọng trong chương trình toán nâng cao lớp 5. Nó giúp học sinh giải quyết các bài toán có lời văn phức tạp, đòi hỏi sự suy luận logic và khả năng phân tích vấn đề. Bài viết này sẽ cung cấp một cái nhìn tổng quan về phương pháp này, cùng với các ví dụ minh họa và hướng dẫn chi tiết để giúp học sinh nắm vững kiến thức.

1. Giới thiệu về phương pháp giả thiết tạm

Phương pháp giả thiết tạm dựa trên nguyên tắc: Thay vì tìm kiếm trực tiếp giá trị của đại lượng cần tìm, ta tạm thời giả định một giá trị cụ thể cho đại lượng đó. Sau đó, ta sử dụng giá trị giả định này để tính toán các đại lượng liên quan và so sánh kết quả với dữ kiện đã cho trong bài toán. Nếu kết quả không khớp, ta điều chỉnh giá trị giả định cho đến khi đạt được kết quả đúng.

2. Các bước thực hiện phương pháp giả thiết tạm

1. Đọc kỹ đề bài: Hiểu rõ yêu cầu của bài toán và xác định các đại lượng liên quan.
2. Giả thiết tạm: Chọn một đại lượng cần tìm và giả định một giá trị cụ thể cho nó.
3. Tính toán: Sử dụng giá trị giả định để tính toán các đại lượng liên quan.
4. So sánh: So sánh kết quả tính toán với dữ kiện đã cho trong bài toán.
5. Điều chỉnh: Nếu kết quả không khớp, điều chỉnh giá trị giả định và lặp lại các bước 3 và 4 cho đến khi đạt được kết quả đúng.
6. Kết luận: Viết câu trả lời cho bài toán.

3. Ví dụ minh họa

Bài toán: Một người bán hai loại gạo: gạo tẻ và gạo nếp. Sau khi bán hết số gạo, người đó thu được 120 000 đồng. Biết rằng số tiền bán gạo tẻ bằng 2/3 số tiền bán gạo nếp. Hỏi người đó đã bán được bao nhiêu ki-lô-gam gạo tẻ và bao nhiêu ki-lô-gam gạo nếp, biết rằng giá gạo tẻ là 15 000 đồng/kg và giá gạo nếp là 20 000 đồng/kg?

Giải:

• Giả sử: Số tiền bán gạo nếp là 3 phần, thì số tiền bán gạo tẻ là 2 phần.
• Tổng số phần: Tổng số phần là 3 + 2 = 5 phần.
• Giá trị một phần: Giá trị một phần là 120 000 / 5 = 24 000 đồng.
• Số tiền bán gạo nếp: Số tiền bán gạo nếp là 3 * 24 000 = 72 000 đồng.
• Số tiền bán gạo tẻ: Số tiền bán gạo tẻ là 2 * 24 000 = 48 000 đồng.
• Số kg gạo nếp: Số kg gạo nếp bán được là 72 000 / 20 000 = 3.6 kg.
• Số kg gạo tẻ: Số kg gạo tẻ bán được là 48 000 / 15 000 = 3.2 kg.
• Kết luận: Người đó đã bán được 3.2 kg gạo tẻ và 3.6 kg gạo nếp.

4. Mẹo giải toán bằng phương pháp giả thiết tạm

• Chọn giá trị giả định hợp lý: Giá trị giả định nên dễ tính toán và phù hợp với điều kiện của bài toán.
• Kiểm tra kỹ kết quả: Sau khi tìm được kết quả, hãy kiểm tra lại bằng cách thay vào bài toán để đảm bảo tính chính xác.
• Luyện tập thường xuyên: Giải nhiều bài tập khác nhau để làm quen với phương pháp và rèn luyện kỹ năng giải toán.

5. Bài tập luyện tập

Dưới đây là một số bài tập luyện tập về phương pháp giả thiết tạm:

• Bài tập 1: Một cửa hàng bán được 120 chiếc áo và quần. Biết rằng số áo bán được bằng 1/3 số quần. Hỏi cửa hàng đã bán được bao nhiêu chiếc áo và bao nhiêu chiếc quần?
• Bài tập 2: Một người có một số tiền. Sau khi mua 3 cái bánh, người đó còn lại 20 000 đồng. Biết rằng giá mỗi cái bánh là 15 000 đồng. Hỏi người đó ban đầu có bao nhiêu tiền?
• Bài tập 3: Hai bạn An và Bình có tổng cộng 45 viên bi. Biết rằng số bi của An bằng 2/3 số bi của Bình. Hỏi mỗi bạn có bao nhiêu viên bi?

6. Kết luận

Phương pháp giả thiết tạm là một công cụ hữu ích để giải quyết các bài toán có lời văn phức tạp trong chương trình toán nâng cao lớp 5. Bằng cách nắm vững các bước thực hiện và luyện tập thường xuyên, học sinh có thể tự tin giải quyết mọi bài toán một cách hiệu quả. giaitoan.edu.vn luôn đồng hành cùng bạn trên con đường chinh phục môn toán!