Bài học Toán lớp 5 Bài 104 tập trung vào việc giúp học sinh hiểu và vận dụng khái niệm tỉ số để so sánh số lần lặp lại của một sự kiện trong các tình huống thực tế.
Chúng ta sẽ cùng nhau khám phá cách xác định tỉ số, cách đọc và hiểu tỉ số, cũng như ứng dụng của tỉ số trong việc giải quyết các bài toán liên quan đến xác suất đơn giản.
Tung 8 lần một đồng xu: a) Một bạn tung và một bạn thống kê kết quả, chẳng hạn: Xuất hiện mặt sấp: Hoạt động theo nhóm, gieo 10 lần một con xúc xắc. a) Một bạn gieo xúc xắc, một bạn đọc kết quả và một bạn thống kê số lần xuất hiện: Trong hộp có 4 viên bi kích thước như nhau: 3 viên màu vàng và 1 viên màu tím. Một bạn lấy băng che mắt và thò tay vào hộp lấy ra 1 viên bi rồi bỏ trở lại vào trong hộp. Lặp lại 6 lần như thế. Một bạn thống kê kết quả.
Trả lời câu hỏi 3 trang 26 SGK Toán 5 Bình Minh
Trong hộp có 4 viên bi kích thước như nhau: 3 viên màu vàng và 1 viên màu tím.
Một bạn lấy băng che mắt và thò tay vào hộp lấy ra 1 viên bi rồi bỏ trở lại vào trong hộp. Lặp lại 6 lần như thế. Một bạn thống kê kết quả.
a) Tìm tỉ số của số lần lấy được bi màu vàng và tổng số lần lấy.
b) Tìm tỉ số của số lần lấy được bi màu tím và tổng số lần lấy.
Phương pháp giải:
Lấy 6 lần các viên bi trong hộpvàthống kê số lần xuất hiện
a) Tỉ số của số lần lấy được bi màu vàng và tổng số lần lấy = số lần lấy được bi màu vàng : tổng số lần lấy
b) Tỉ số của số lần lấy được bi màu tím và tổng số lần lấy = số lần lấy được bi màu tím : tổng số lần lấy
Lời giải chi tiết:
Chẳng hạn:
Số lần lấy được viên bi màu vàng: 2 lần
Số lần lấy được viên bi màu tím: 4 lần
Tổng số lần lấy bi là: 6 lần
a) Tỉ số của số lần lấy được bi màu vàng và tổng số lần lấy là 2 : 6 hay $\frac{2}{6}$
b) Tỉ số của số lần lấy được bi màu tím và tổng số lần lấy là 4 : 6 hay $\frac{4}{6}$
Trả lời câu hỏi 2 trang 26 SGK Toán 5 Bình Minh
Hoạt động theo nhóm, gieo 10 lần một con xúc xắc.
a) Một bạn gieo xúc xắc, một bạn đọc kết quả và một bạn thống kê số lần xuất hiện:
b) Tìm tỉ số của số lần xuất hiện của mỗi mặt và tổng số lần gieo.
Phương pháp giải:
Gieo 10 lần một con xúc xắcvàthống kê số lần xuất hiện
Tỉ số của số lần xuất hiện của mỗi mặt và tổng số lần gieo = số lần xuất hiện của mỗi mặt : tổng số lần gieo
Lời giải chi tiết:
a) Chẳng hạn:
b) Tỉ số của số lần xuất hiện của mặt 1 chấm và tổng số lần gieo là 1 : 10 hay $\frac{1}{{10}}$.
Tỉ số của số lần xuất hiện của mặt 2 chấm và tổng số lần gieo là 3 : 10 hay $\frac{3}{{10}}$
Tỉ số của số lần xuất hiện của mặt 3 chấm và tổng số lần gieo là 2 : 10 hay $\frac{2}{{10}}$
Tỉ số của số lần xuất hiện của mặt 4 chấm và tổng số lần gieo là 2 : 10 hay $\frac{2}{{10}}$
Tỉ số của số lần xuất hiện của mặt 5 chấm và tổng số lần gieo là 1 : 10 hay $\frac{1}{{10}}$
Tỉ số của số lần xuất hiện của mặt 6 chấm và tổng số lần gieo là 1 : 10 hay $\frac{1}{{10}}$
Trả lời câu hỏi 1 trang 26 SGK Toán 5 Bình Minh
Tung 8 lần một đồng xu:
a) Một bạn tung và một bạn thống kê kết quả, chẳng hạn:
Xuất hiện mặt sấp: 
Xuất hiện mặt ngửa:
b) Tìm tỉ số của:
– Số lần xuất hiện mặt sấp và tổng số lần tung.
– Số lần xuất hiện mặt ngửa và tổng số lần tung.
Phương pháp giải:
Dựa vào kết quả tung đồng xu để viết tỉ số.
b)
- Tổng số lần tung = số lần xuất hiện mặt sấp + số lần xuất hiện mặt ngửa
– Tỉ số của số lần xuất hiện mặt sấp và tổng số lần tung = số lần xuất hiện mặt sấp : tổng số lần tung
– Tỉ số của số lần xuất hiện mặt ngửa và tổng số lần tung = số lần xuất hiện mặt ngửa : tổng số lần tung
Lời giải chi tiết:
ung 8 lần một đồng xu:
a) Một bạn tung và một bạn thống kê kết quả, chẳng hạn:
Xuất hiện mặt sấp: 
Xuất hiện mặt ngửa:
b)
Tổng số lần tung là: 3 + 5 = 8 (lần)
– Tỉ số của số lần xuất hiện mặt sấp và tổng số lần tung là 3 : 8 hay $\frac{3}{8}$
– Tỉ số của số lần xuất hiện mặt ngửa và tổng số lần tung là 5 : 8 hay $\frac{5}{8}$
Trả lời câu hỏi 1 trang 26 SGK Toán 5 Bình Minh
Tung 8 lần một đồng xu:
a) Một bạn tung và một bạn thống kê kết quả, chẳng hạn:
Xuất hiện mặt sấp: 
Xuất hiện mặt ngửa:
b) Tìm tỉ số của:
– Số lần xuất hiện mặt sấp và tổng số lần tung.
– Số lần xuất hiện mặt ngửa và tổng số lần tung.
Phương pháp giải:
Dựa vào kết quả tung đồng xu để viết tỉ số.
b)
- Tổng số lần tung = số lần xuất hiện mặt sấp + số lần xuất hiện mặt ngửa
– Tỉ số của số lần xuất hiện mặt sấp và tổng số lần tung = số lần xuất hiện mặt sấp : tổng số lần tung
– Tỉ số của số lần xuất hiện mặt ngửa và tổng số lần tung = số lần xuất hiện mặt ngửa : tổng số lần tung
Lời giải chi tiết:
ung 8 lần một đồng xu:
a) Một bạn tung và một bạn thống kê kết quả, chẳng hạn:
Xuất hiện mặt sấp: 
Xuất hiện mặt ngửa:
b)
Tổng số lần tung là: 3 + 5 = 8 (lần)
– Tỉ số của số lần xuất hiện mặt sấp và tổng số lần tung là 3 : 8 hay $\frac{3}{8}$
– Tỉ số của số lần xuất hiện mặt ngửa và tổng số lần tung là 5 : 8 hay $\frac{5}{8}$
Trả lời câu hỏi 2 trang 26 SGK Toán 5 Bình Minh
Hoạt động theo nhóm, gieo 10 lần một con xúc xắc.
a) Một bạn gieo xúc xắc, một bạn đọc kết quả và một bạn thống kê số lần xuất hiện:
b) Tìm tỉ số của số lần xuất hiện của mỗi mặt và tổng số lần gieo.
Phương pháp giải:
Gieo 10 lần một con xúc xắcvàthống kê số lần xuất hiện
Tỉ số của số lần xuất hiện của mỗi mặt và tổng số lần gieo = số lần xuất hiện của mỗi mặt : tổng số lần gieo
Lời giải chi tiết:
a) Chẳng hạn:
b) Tỉ số của số lần xuất hiện của mặt 1 chấm và tổng số lần gieo là 1 : 10 hay $\frac{1}{{10}}$.
Tỉ số của số lần xuất hiện của mặt 2 chấm và tổng số lần gieo là 3 : 10 hay $\frac{3}{{10}}$
Tỉ số của số lần xuất hiện của mặt 3 chấm và tổng số lần gieo là 2 : 10 hay $\frac{2}{{10}}$
Tỉ số của số lần xuất hiện của mặt 4 chấm và tổng số lần gieo là 2 : 10 hay $\frac{2}{{10}}$
Tỉ số của số lần xuất hiện của mặt 5 chấm và tổng số lần gieo là 1 : 10 hay $\frac{1}{{10}}$
Tỉ số của số lần xuất hiện của mặt 6 chấm và tổng số lần gieo là 1 : 10 hay $\frac{1}{{10}}$
Trả lời câu hỏi 3 trang 26 SGK Toán 5 Bình Minh
Trong hộp có 4 viên bi kích thước như nhau: 3 viên màu vàng và 1 viên màu tím.
Một bạn lấy băng che mắt và thò tay vào hộp lấy ra 1 viên bi rồi bỏ trở lại vào trong hộp. Lặp lại 6 lần như thế. Một bạn thống kê kết quả.
a) Tìm tỉ số của số lần lấy được bi màu vàng và tổng số lần lấy.
b) Tìm tỉ số của số lần lấy được bi màu tím và tổng số lần lấy.
Phương pháp giải:
Lấy 6 lần các viên bi trong hộpvàthống kê số lần xuất hiện
a) Tỉ số của số lần lấy được bi màu vàng và tổng số lần lấy = số lần lấy được bi màu vàng : tổng số lần lấy
b) Tỉ số của số lần lấy được bi màu tím và tổng số lần lấy = số lần lấy được bi màu tím : tổng số lần lấy
Lời giải chi tiết:
Chẳng hạn:
Số lần lấy được viên bi màu vàng: 2 lần
Số lần lấy được viên bi màu tím: 4 lần
Tổng số lần lấy bi là: 6 lần
a) Tỉ số của số lần lấy được bi màu vàng và tổng số lần lấy là 2 : 6 hay $\frac{2}{6}$
b) Tỉ số của số lần lấy được bi màu tím và tổng số lần lấy là 4 : 6 hay $\frac{4}{6}$
Bài 104 Toán lớp 5 thuộc chương trình SGK Bình Minh, giới thiệu về khái niệm tỉ số của số lần lặp lại của một khả năng xảy ra. Đây là một bước đệm quan trọng để học sinh làm quen với khái niệm xác suất trong toán học.
Tỉ số của số lần lặp lại của một khả năng xảy ra là thương của số lần khả năng đó xảy ra so với tổng số lần thực hiện thí nghiệm hoặc quan sát.
Ví dụ: Nếu gieo một con xúc xắc 6 mặt 100 lần và mặt 6 xuất hiện 18 lần, thì tỉ số của số lần mặt 6 xuất hiện là 18/100 = 0.18.
Để tính tỉ số của số lần lặp lại, ta thực hiện các bước sau:
Ví dụ 1: Một hộp có 10 quả bóng, trong đó có 3 quả bóng màu đỏ, 2 quả bóng màu xanh và 5 quả bóng màu vàng. Nếu lấy ngẫu nhiên một quả bóng từ hộp, tính tỉ số của số lần lấy được quả bóng màu đỏ.
Giải:
Ví dụ 2: Gieo một đồng xu 20 lần, mặt ngửa xuất hiện 12 lần. Tính tỉ số của số lần mặt ngửa xuất hiện.
Giải:
Bài 1: Trong một lớp học có 30 học sinh, có 15 học sinh thích môn Toán, 10 học sinh thích môn Tiếng Việt và 5 học sinh thích cả hai môn. Tính tỉ số của số học sinh thích môn Toán so với tổng số học sinh trong lớp.
Bài 2: Một cửa hàng bán được 50 chiếc áo sơ mi trong một ngày, trong đó có 20 chiếc áo sơ mi màu trắng, 15 chiếc áo sơ mi màu xanh và 15 chiếc áo sơ mi màu đen. Tính tỉ số của số áo sơ mi màu xanh so với tổng số áo sơ mi bán được.
Tỉ số của số lần lặp lại của một khả năng xảy ra là một khái niệm quan trọng trong lý thuyết xác suất. Nó giúp chúng ta dự đoán khả năng xảy ra của một sự kiện trong tương lai. Ví dụ, nếu tỉ số của số lần mặt ngửa xuất hiện khi gieo đồng xu là 0.5, thì chúng ta có thể dự đoán rằng trong một số lớn các lần gieo, khoảng một nửa số lần sẽ xuất hiện mặt ngửa.
Hy vọng với bài giải chi tiết này, các em học sinh sẽ hiểu rõ hơn về Toán lớp 5 Bài 104: Tỉ số của số lần lặp lại của một khả năng xảy ra và có thể tự tin giải các bài tập liên quan.
