Biểu đồ là một công cụ mạnh mẽ để trình bày và phân tích dữ liệu trong toán học và nhiều lĩnh vực khác. Kỹ năng đọc và phân tích biểu đồ là vô cùng quan trọng, giúp bạn hiểu rõ thông tin, đưa ra kết luận chính xác và giải quyết các bài toán thực tế.
Tại giaitoan.edu.vn, chúng tôi cung cấp các bài học và bài tập thực hành giúp bạn nắm vững kiến thức và kỹ năng cần thiết để thành thạo việc đọc và phân tích số liệu từ các loại biểu đồ khác nhau.
Cần chú ý gì khi phân tích biểu đồ? Làm thế nào để phát hiện vấn đề? Giải quyết vấn đề đó như thế nào?
1. Lý thuyết
- Chú ý: Khi phân tích số liệu, ta có thể kết hợp thông tin từ hai hay nhiều biểu đồ.
Để so sánh sự thay đổi theo thời gian của hai hay nhiều đại lượng, người ta thường biểu diễn chúng trên cùng biểu đồ.
- Phát hiện vấn đề qua phân tích dữ liệu thống kê
Phân tích dữ liệu thống kê giúp ta phát hiện các vấn đề cần quan tâm.
- Giải quyết các vấn đề qua phân tích biểu đồ thống kê
Việc phân tích biểu đồ thống kê giúp ta nắm bắt thông tin nhanh chóng, từ đó có những lựa chọn hoặc ra quyết định hợp lí hơn.
2. Ví dụ minh họa
Ví dụ 1: Các biểu đồ sau cho biết cơ cấu năng lượng được khai thác, sản xuất trong nước các năm 2018 và 2019.
Các loại năng lượng | Than | Dầu thô | Khí thiên nhiên | Nhiên liệu sinh học |
Tỉ lệ (%) | 48,37 | 20,59 | 16,78 | 14,26 |
Sự thay đổi cơ cấu năng lượng được khai thác, sản xuất trong các nước năm 2019 so với năm 2018.
- Than giảm khoảng 3,35% (từ 48,37% xuống còn 45,02%);
- Dầu thô tăng khoảng 2,6% (từ 20,59% lên đến 23,19%);
- Khí thiên nhiên tăng khoảng 0,31% (từ 16,78% lên đến 17,09%);
- Nhiên liệu sinh học tăng khoảng 0,44% (từ 14,26% lên đến 14,70%).
Ví dụ 2: Một cửa hàng bán kính ghi lại số kính bán được trong tháng bằng bảng số liệu sau:
Số kính bán được trong tháng | |||||
Màu kính | Trắng | Đen | Xanh | Trắng bạc | Vàng kim |
Số lượng | 20 | 10 | 30 | 15 | 25 |
a. Cửa hàng bán được bao nhiêu kính trong tháng?
b. Chủ cửa hàng nói rằng tháng này, tỉ lệ kính trắng, đen và xanh bán được chiếm trên 55% tổng số kính bán được. Chủ cửa hàng nói dúng không?
Giải.
a. Số kính bán được trong tháng là 20 + 10 + 30 + 15 + 25 = 100 (kính)
b. Số kính trắng, đen và xanh bán được là: 20 + 10 + 30 = 60 (kính)
So với tổng số kính bán được, tỉ lệ số kinh trăng, đen và xanh là:
Vậy chủ cửa hàng nói đúng.
Ví dụ 3: Ta có biểu đồ biểu diễn tỉ lệ phần trăm thức uống được học sinh khối 8 lựa chọn trong buổi tổng kết năm học 2022 - 2023
Theo em, năm sau nhà trường nên chuẩn bị thêm nhiều nước uống loại nào?
Theo biểu đồ, số lượng trà sữa được lựa chọn nhiều nhât, năm sau nhà trường nên chuẩn bị thêm trà sữa cho buổi tổng kết.
Trong toán học và các môn khoa học khác, biểu đồ đóng vai trò quan trọng trong việc trực quan hóa dữ liệu. Việc hiểu cách đọc và phân tích số liệu từ biểu đồ không chỉ giúp giải quyết các bài toán học mà còn ứng dụng trong nhiều lĩnh vực đời sống. Bài viết này sẽ cung cấp một hướng dẫn chi tiết về cách đọc và phân tích các loại biểu đồ phổ biến.
Có nhiều loại biểu đồ khác nhau, mỗi loại phù hợp với việc trình bày một loại dữ liệu cụ thể. Một số loại biểu đồ phổ biến bao gồm:
Khi đọc biểu đồ cột, hãy chú ý đến:
Ví dụ, nếu một biểu đồ cột cho thấy doanh số bán hàng của các sản phẩm khác nhau, chiều cao của mỗi cột sẽ đại diện cho doanh số bán hàng của sản phẩm đó.
Khi đọc biểu đồ tròn, hãy chú ý đến:
Ví dụ, nếu một biểu đồ tròn cho thấy tỷ lệ phần trăm của các loại chi phí trong ngân sách gia đình, kích thước của mỗi phần sẽ đại diện cho tỷ lệ phần trăm của chi phí đó.
Khi đọc biểu đồ đường, hãy chú ý đến:
Ví dụ, nếu một biểu đồ đường cho thấy nhiệt độ theo thời gian, độ dốc của đường sẽ cho biết tốc độ tăng hoặc giảm của nhiệt độ.
Sau khi đọc được dữ liệu từ biểu đồ, bước tiếp theo là phân tích số liệu để rút ra kết luận. Một số kỹ năng phân tích số liệu quan trọng bao gồm:
Ví dụ 1: Một biểu đồ cột cho thấy doanh số bán hàng của ba sản phẩm A, B và C trong một tháng. Sản phẩm A có doanh số cao nhất, sản phẩm B có doanh số trung bình và sản phẩm C có doanh số thấp nhất. Kết luận: Sản phẩm A là sản phẩm bán chạy nhất trong tháng.
Ví dụ 2: Một biểu đồ đường cho thấy nhiệt độ trung bình hàng ngày trong một tuần. Nhiệt độ tăng dần từ thứ Hai đến thứ Sáu và giảm vào cuối tuần. Kết luận: Nhiệt độ cao nhất vào thứ Sáu và thấp nhất vào Chủ nhật.
Kỹ năng đọc và phân tích biểu đồ có ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực, bao gồm:
Để nâng cao kỹ năng đọc và phân tích biểu đồ, bạn nên luyện tập thường xuyên với các loại biểu đồ khác nhau. Hãy tìm kiếm các bài tập trực tuyến, sách giáo khoa hoặc các nguồn tài liệu khác để thực hành. Ngoài ra, bạn cũng có thể sử dụng các công cụ trực tuyến để tạo và phân tích biểu đồ.
Tại giaitoan.edu.vn, chúng tôi cung cấp các bài tập và tài liệu học tập phong phú để giúp bạn thành thạo kỹ năng này. Hãy bắt đầu hành trình học tập của bạn ngay hôm nay!
