Bài viết này cung cấp đầy đủ và chi tiết lý thuyết về đồ thị hàm số bậc nhất y = ax + b (a ≠ 0) theo chương trình SGK Toán 8 Cánh Diều. Chúng tôi sẽ giúp bạn hiểu rõ các khái niệm, tính chất và cách vẽ đồ thị hàm số một cách dễ dàng.
Với phương pháp trình bày trực quan, dễ hiểu, cùng với các ví dụ minh họa cụ thể, bạn sẽ nắm vững kiến thức và tự tin giải các bài tập liên quan đến hàm số bậc nhất.
Đồ thị của hàm số bậc nhất là gì?
1. Đồ thị của hàm số bậc nhất
Đồ thị của hàm số y = ax + b (a\( \ne \)0) là một đường thẳng.
Chú ý: Đồ thị hàm số y = ax + b (a\( \ne \)0) còn gọi là đường thẳng y = ax + b (a\( \ne \)0).
Ví dụ: Cho hàm số y = 2x – 3 có hai điểm A(1, -1) và B(2; 1) thuộc đồ thị của hàm số y = 2x – 3.
2. Vẽ đồ thị của hàm số bậc nhất
Hàm số y = ax (a\( \ne \)0)
Để vẽ đồ thị của hàm số y = ax (a\( \ne \)0), ta có thể xác định điểm A(1; a) rồi vẽ đường thẳng đi qua hai điểm O và A.
Hàm số y = ax + b (a\( \ne \)0)
Để vẽ đồ thị của hàm số y = ax + b (a\( \ne \)0, b\( \ne \)0), ta có thể xác định hai điểm P(0; b) và Q\(\left( { - \frac{b}{a};0} \right)\) rồi vẽ dường thẳng đi qua hai điểm đó.
Ví dụ: Cho hàm số y = -2x + 4
Với x = 0 thì y = 4, ta được điểm P(0;4)
Với y = 0 thì x = 2, ta được điểm Q(2;0)
Vậy đồ thị hàm số y = -2x + 4 là đường thẳng đi qua hai điểm P(0;4) và Q(2;0)
3. Hệ số góc của đường thẳng y = ax + b (a\( \ne \)0)
Góc tạo bởi đường thẳng y = ax + b (a\( \ne \)0) và trục Ox.
Trong mặt phẳng tọa độ Oxy, cho đường thẳng y = ax + b (a\( \ne \)0). Gọi A là giao điểm của đường thẳng y = ax + b và trục Ox, T là một điểm thuộc đường thẳng y = ax + b và có tung độ dương.
Góc \(\alpha \) tạo bởi hai tia Ax và AT gọi là góc tạo bởi đường thẳng y = ax + b và trục Ox (hoặc nói đường thẳng y = ax + b tạo với trục Ox một góc \(\alpha \))
Hệ số góc
Trên mặt phẳng tọa độ Oxy, cho đường thẳng y = ax + b (a\( \ne \)0). Hệ số a gọi là hệ số góc của đường thẳng y = ax + b (a\( \ne \)0).
Nhận xét:
Khi hệ số góc a > 0 thì góc tạo bởi đường thẳng y = ax + b (a\( \ne \)0) và trục Ox là góc nhọn. Hệ số a càng lớn thì góc càng lớn.
Khi hệ số góc a < 0 thì góc tạo bởi đường thẳng y = ax + b (a\( \ne \)0) và trục Ox là góc tù. Hệ số a càng lớn thì góc càng lớn.
Ứng dụng của hệ số góc
Cho d: y = ax + b (a\( \ne \)0) và d’: y = a’x + b’ (a’\( \ne \)0)
a. d // d’ \( \Leftrightarrow \) a = a’, b \( \ne \)b’.
b.\(d \equiv d' \Leftrightarrow a = a',b = b'\)
c. d cắt d’ \( \Leftrightarrow \) a \( \ne \)a’
Ví dụ: y = 2x + 1, y = 2x + 3 là hai đường thẳng song song vì có hệ số góc bằng nhau và hệ số tự do khác nhau.
Hàm số bậc nhất là một trong những khái niệm cơ bản và quan trọng trong chương trình Toán học lớp 8. Việc nắm vững lý thuyết và kỹ năng vẽ đồ thị hàm số bậc nhất là nền tảng để học tốt các kiến thức toán học nâng cao hơn.
Hàm số bậc nhất là hàm số có dạng y = ax + b, trong đó:
Hệ số a được gọi là hệ số góc, và b được gọi là tung độ gốc.
Hệ số a quyết định độ dốc của đường thẳng biểu diễn hàm số. Cụ thể:
Hệ số b là tung độ gốc, tức là tọa độ giao điểm của đường thẳng với trục Oy. Khi x = 0, y = b.
Để vẽ đồ thị hàm số y = ax + b, ta thực hiện các bước sau:
Ví dụ: Vẽ đồ thị hàm số y = 2x + 1
Bài 1: Vẽ đồ thị hàm số y = -x + 2
Bài 2: Xác định hệ số a và b của hàm số có đồ thị đi qua các điểm A(1, 3) và B(-1, 1)
Bài 3: Tìm giao điểm của hai đường thẳng y = 2x - 1 và y = -x + 2
Hàm số bậc nhất có nhiều ứng dụng trong thực tế, ví dụ:
Việc hiểu rõ lý thuyết và kỹ năng vẽ đồ thị hàm số bậc nhất sẽ giúp bạn giải quyết các bài toán thực tế một cách hiệu quả.
Bài viết này đã trình bày đầy đủ và chi tiết lý thuyết về đồ thị hàm số bậc nhất y = ax + b (a ≠ 0) SGK Toán 8 Cánh Diều. Hy vọng rằng, với những kiến thức này, bạn sẽ tự tin hơn trong việc học tập và giải quyết các bài toán liên quan đến hàm số bậc nhất.