Chào mừng bạn đến với bài học về Lý thuyết Biểu diễn dữ liệu bằng bảng, biểu đồ trong chương trình Toán 8 - Kết nối tri thức tại giaitoan.edu.vn. Bài học này sẽ cung cấp cho bạn những kiến thức cơ bản và quan trọng nhất về cách thu thập, tổ chức và trình bày dữ liệu một cách hiệu quả.
Chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về các khái niệm như bảng tần số, biểu đồ cột, biểu đồ tròn và cách sử dụng chúng để phân tích và so sánh dữ liệu. Đây là nền tảng quan trọng để bạn giải quyết các bài toán thực tế và phát triển tư duy logic.
Lựa chọn biểu đồ tranh hay biểu đồ cột
1. Lựa chọn biểu đồ tranh hay biểu đồ cột
Có thể dùng biểu đồ tranh, biểu đồ cột để biểu diễn số lượng các loại đối tượng khác nhau. Tuy nhiên, khi dùng biểu đồ tranh mà phải vẽ rất nhiều biểu tượng thì ta nên dùng biểu đồ cột.
Ví dụ: Bảng thống kê số điều hòa (máy lạnh) bán được qua các năm của 1 siêu thị điện máy.
Năm | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 |
Số điều hòa bán được | 1000 | 1500 | 750 | 2000 | 3000 |
Bảng thống kê này có thể được biểu diễn bởi biểu đồ tranh và biểu đồ cột.
Biểu đồ tranh dưới đây cho biết số điều hòa (máy lạnh) bán được qua các năm của 1 siêu thị điện máy.
Biểu đồ cột dưới đây cho biết số điều hòa (máy lạnh) bán được qua các năm của 1 siêu thị điện máy.
2. Lựa chọn biểu đồ cột hay biểu đồ đoạn thẳng
Nếu muốn biểu diễn sự thay đổi của một đại lượng theo thời gian, ta dùng biểu đồ đoạn thẳng. Khi số lượng thời điểm quan sát ít, ta có thể biểu diễn bằng biểu đồ cột.
Ví dụ: Cho bảng nhiệt độ trung bình trong tuần (12/12/2022-18/12/2022) tại Thủ đô Hà Nội
Bảng thống kê này có thể được biểu diễn bởi biểu đồ cột hoặc biểu đồ đoạn thẳng.
Biểu đồ cột biểu thị nhiệt độ trung bình trong tuần (12/12/2022 – 18/12/2022) tại Thủ đô Hà Nội
Biểu đồ đoạn thẳng biểu thị nhiệt độ trung bình trong tuần (12/12/2022 – 18/12/2022) tại Thủ đô Hà Nội
Lựa chọn biểu đồ cột kép hay biểu đồ hình quạt tròn
Khi muốn so sánh hai tập dữ liệu với nhau ta dùng biểu đồ cột kép.
Ví dụ, ta có biểu đồ lượng mua mỗi năm tại Lai Châu và Cà Mau:
Khi muốn biểu diễn tỉ lệ các phần trong tổng thể ta dùng biểu đồ hình quạt tròn.
Ví dụ: Biểu đồ tỉ lệ phần trăm các loại vật nuôi tại nông trường Phong Phú
Trong toán học và các lĩnh vực khoa học khác, việc thu thập và phân tích dữ liệu là một phần không thể thiếu. Biểu diễn dữ liệu bằng bảng và biểu đồ là những công cụ mạnh mẽ giúp chúng ta dễ dàng nhận biết xu hướng, so sánh các giá trị và đưa ra những kết luận chính xác.
Trước khi biểu diễn dữ liệu, bước đầu tiên là thu thập dữ liệu từ các nguồn khác nhau. Dữ liệu có thể là số liệu thống kê, kết quả khảo sát, hoặc các quan sát thực tế. Sau khi thu thập, dữ liệu cần được tổ chức một cách hợp lý để dễ dàng phân tích.
Bảng tần số là một cách tổ chức dữ liệu phổ biến, đặc biệt khi dữ liệu có nhiều giá trị lặp lại. Bảng tần số liệt kê các giá trị khác nhau của dữ liệu và số lần xuất hiện của mỗi giá trị (tần số).
Ví dụ: Giả sử chúng ta khảo sát điểm kiểm tra Toán của 20 học sinh và thu được kết quả sau:
| Điểm | Tần số |
|---|---|
| 5 | 2 |
| 6 | 3 |
| 7 | 5 |
| 8 | 6 |
| 9 | 4 |
Bảng trên cho thấy điểm 7 xuất hiện nhiều nhất (5 lần), trong khi điểm 5 xuất hiện ít nhất (2 lần).
Biểu đồ cột là một cách trực quan để biểu diễn dữ liệu bằng các cột có chiều cao tương ứng với tần số của mỗi giá trị. Biểu đồ cột giúp chúng ta dễ dàng so sánh các giá trị khác nhau.
Cách vẽ biểu đồ cột:
Biểu đồ tròn là một cách trực quan để biểu diễn tỷ lệ của mỗi giá trị trong tổng số. Biểu đồ tròn thường được sử dụng để so sánh các phần của một tổng thể.
Cách vẽ biểu đồ tròn:
Biểu diễn dữ liệu bằng bảng và biểu đồ có rất nhiều ứng dụng trong thực tế, bao gồm:
Để củng cố kiến thức về lý thuyết biểu diễn dữ liệu, bạn có thể thực hành các bài tập sau:
Hy vọng bài học này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về Lý thuyết Biểu diễn dữ liệu bằng bảng, biểu đồ SGK Toán 8 - Kết nối tri thức. Hãy luyện tập thường xuyên để nắm vững kiến thức và áp dụng vào giải quyết các bài toán thực tế.
